Weigering dragen mondkapje op het werk, geen loon?

Dient een werknemer zich te houden aan een door de werkgever opgedragen mondkapjesplicht? Onder de huidige corona omstandigheden, ja!

Houdt een werknemer zich niet aan deze instructie, dan kan de werkgever een sanctie opleggen. Dit kan zijn opschorting van loonbetaling, het weigeren van de toegang tot het werk zolang niet aan de instructie wordt voldaan of het op non-actief stellen met alle mogelijke gevolgen van dien. De werkgever is verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van zijn werknemers. Daarom moet de werkgever noodzakelijke maatregelen of voorzieningen treffen om besmetting met het coronavirus te voorkomen.

Inperken van vrijheidsrechten, mag dat?

Er is diverse regelgeving die de overheid de mogelijkheid biedt om maatregelen te treffen ter bescherming van de volksgezondheid, ook als die een beperking van de vrijheid van burgers of een mogelijke inbreuk op de persoonlijke levenssfeer, oplevert. Er zijn zelfs mensenrechtenbepalingen die juist van de overheid verlangen dat ze optreedt. In dat kader verwijs ik naar een uiteenzetting van het College voor de rechten van de mens waar de verschillende regelgeving, verdragen en jurisprudentie van het Europees Hof voor de rechten van de Mens (EHRM) worden genoemd. In deze uiteenzetting beantwoordt het College een aantal vragen op het inperken van vrijheidsrechten.

Wettelijke basis inperken vrijheidsrechten

Een inbreuk op een vrijheidsrecht moet wettelijk geregeld zijn. Mensen moeten kunnen weten wat ze wel en niet mogen. De regels moeten ook duidelijk zijn om willekeur bij handhaving te voorkomen.

In augustus 2020 werd in kort geding bij de rechtbank Amsterdam de rechtmatigheid van de tijdelijke wet maatregelen covid-19 ter discussie gesteld. In de noodverordening en aanwijzingsbesluit is kort gezegd de mondkapjesplicht voor bepaalde zones opgenomen. De rechter oordeelde op 19-08-2020. Heel kort gezegd was de rechter van mening dat de mondkapjesplicht weliswaar een inbreuk is op de persoonlijke levenssfeer, maar dat dit onder de huidige corona omstandigheden niet onrechtmatig is.

Mondkapjesplicht is instructierecht werkgever

Op 13-01-2021 oordeelt de rechtbank Midden-Nederland gelijkluidend.
De rechter oordeelde over de vraag of een werkgever een ‘mondkapjesplicht’ mag invoeren en bij overtreding van deze verplichting het loon mag ‘opschorten’. De rechter is van oordeel dat de wet (artikel 7:660 BW (instructie) de grondslag biedt voor het opleggen van een mondkapjesplicht.

Artikel 7:660 BW bepaalt:
De werknemer is verplicht zich te houden aan de voorschriften omtrent het verrichten van de arbeid alsmede aan die welke strekken ter bevordering van de goede orde in de onderneming van de werkgever, door of namens de werkgever binnen de grenzen van algemeen verbindende voorschriften, of overeenkomst aan hem, al dan niet tegelijk met andere werknemers, gegeven.

De rechter meent de mondkapjesplicht valt onder het wettelijk instructierecht van de werkgever welke volgt uit artikel 7:660 BW. De werkgever hoeft de mondkapjesplicht daarbij niet de differentiëren naar verschillende functies.

Inbreuk persoonlijke levenssfeer

De rechter is (ook) hier van mening dat weliswaar een inbreuk wordt gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van werknemer (grondrecht), maar meent dat de mondkapjesplicht (ook) in dit geval wel gerechtvaardigd is. De rechter overweegt dat de werkgever als eerste wettelijk verplicht is de individuele belangen van de werknemers te beschermen door zorg te dragen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Daartoe dient de werkgever gedurende de coronapandemie datgene te doen wat nodig is en wat binnen zijn macht ligt om besmetting van zijn werknemers op de werkvloer met het coronavirus te voorkomen.
Ten tweede heeft de werkgever zijn bedrijfsbelang te beschermen. Hij heeft onder meer een loondoorbetalingsverplichting bij ziekte (en ook als de medewerker in quarantaine moet). Daarnaast oordeelt de rechter dat het dragen van een mondkapje gedurende de coronapandemie bijdraagt aan de gezondheid en veiligheid.

Opschorten van loon

Zolang de werknemer zich niet houdt aan de instructie, mag de werkgever de toegang tot het werk ontzeggen en hoeft hij geen loon aan de werknemer te betalen.

Conclusie

Met deze uitspraak heeft de werkgever in ieder geval wat mogelijkheden om een weigerende werknemer te houden aan de (interne) mondkapjesplicht. Let daarbij wel op dat de instructie duidelijk is en dat eveneens duidelijk is welke sancties zullen gelden bij weigering van het opvolgen van de instructie. Ga niet meteen over tot sanctie, maar als werkgever doet u er verstandig aan bij niet-naleving eerst een (schriftelijke) waarschuwing te geven. Hou daarnaast in de gaten dat er wel steeds een voldoende legitiem doel wordt gediend.

Meer weten over het instructierecht van de werkgever? Wij informeren u graag verder.